Analiza kritike letrare për krijimtarinë e Kumrie Abdyl Shala/Shkruan ;Luan MEMA

Poezitë e Kumrie Abdyl Shala dallohen për thellësinë emocionale dhe një ndjeshmëri të lartë poetike, ku temat kryesore përqendrohen në përjetimet e thella të dashurisë, mallëngjimit, dhimbjes, dhe ringjalljes shpirtërore.

“Gozhda në dërrasë bungu”

Në këtë poezi, autoria përdor simbolikën e gozhdës dhe dërrasës si metafora për vuajtjen dhe përballjen me sfidat e jetës. Imazhi i një “kafazi me dërrasë” për zogjtë shtegtarë është shumë fuqizues dhe i hap një dimension të dhimbjes së mbyllur, por edhe të qëndrueshmërisë përballë fatit. Gjuha është e thjeshtë, por ngarkuar me një intensitet emocional që të ngjall ndjesinë e një lufte të brendshme, por dhe një force që reziston kohës dhe dhimbjes.

“Rrufe mallkimi”

Kjo poezi sjell një ton dramatik dhe të rëndë, ku rrufeja shërben si metaforë për mallkimin e brendshëm dhe dhimbjen që përshkon shpirtin. Ndërthurja e plagëve të shpirtit me imazhin e rrufesë e bën tekstin të jetë shumë i fuqishëm, duke shprehur një tension emocional dhe një përpjekje për të lëshuar dhimbjen dhe për të ndarë atë me tjetrin. Gjuha e përdorur është e pasur me ndjenja të forta dhe një ritëm që thekson dhimbjen e pashërueshme.

“Përmallshëm”

Në këtë poezi autoria trajton ndjenjën e thellë të mungesës dhe mallëngjimit. Metaforat e përdorura përshkruajnë mallin si një sëmundje të fshehtë që djeg ngadalë, duke krijuar një atmosferë melankolie dhe reflektimi. Ajo përshkruan lidhjen shpirtërore dhe vuajtjen që lind nga ndarja, duke e kthyer mallin në një përvojë universale të dhimbjes dhe dashurisë së pashuar.

“Dashuri e marrë”

Ky tekst është një rrëfim i fuqishëm i dashurisë së përzjerë me dhimbjen dhe vuajtjen. Autoria përdor kontrastin midis dhimbjes dhe dashurisë për të nxjerrë në pah kompleksitetin dhe intensitetin e ndjenjave njerëzore. Imagjinata poetike është e pasur dhe e fortë, me imazhe të fuqishme që shprehin përplasjen midis jetës dhe vdekjes, dhe përjetësinë e dashurisë edhe në përballje me humbjen.

“Mos merrni yrysh”

Në këtë poezi Kumrie Abdyl Shala përdor një ton këshillues dhe reflektues ndaj njerëzve me shpirt të keq dhe urrejtje. Ajo thekson durimin dhe maturinë si vlera të domosdoshme për të përballuar vështirësitë dhe të keqen që vjen nga njerëzit toksikë. Gjuha është e drejtpërdrejtë, e fuqishme dhe me një ritëm që ngjall seriozitet dhe apeli për reflektim.

“Vizitorja e heshtur”

Poezia ka një atmosferë mistike dhe nostalgjike, ku flutura shërben si simbol i kujtesës dhe mungesës së një personi të dashur. Teksti përshkruan ndjesinë e pritjes dhe të heshtjes që mbart brenda vetes një histori të pathënë. Autorka përdor një gjuhë të butë dhe imazhe delikate që i japin poezisë një dimension shpirtëror dhe meditativ.

“Vetja ime, më fal”

Në këtë poezi Kumrie Abdyl Shala adreson një dialog të brendshëm me vetveten, duke shfaqur një ndjenjë pendimi dhe ndërgjegjësimi për gabimet dhe plagët që mund t’i shkaktojë vetes dhe të tjerëve. Poezia është një lutje për falje dhe një thirrje për kuptim dhe dashuri të brendshme. Gjuha është e pasur me emocione dhe reflektime filozofike mbi natyrën njerëzore dhe përpjekjen për të jetuar me integritet.

“Trefishtë numri dy”

Poezia shpreh lidhjen intime të autores me kohën dhe simbolikën e numrit dy, që në tekst paraqitet si themeli i jetës dhe i rrënjëve të saj. Gjuha është metaforike dhe thekson rëndësinë e kujtesës dhe vazhdimësisë, ku edhe viti i caktuar bëhet pjesë e historisë personale dhe emocionale të autorës. Teksti ngjall ndjesinë e një fillimi të ri, por edhe të një përjetësie që bashkon të kaluarën me të ardhmen.

“Njëvjetori i rilindjes sime”

Kjo poezi është një reflektim personal dhe emocional mbi një rikthim në jetë pas një përvoje të vështirë, duke shprehur falënderim dhe dhimbje për mungesën dhe praninë në të njëjtën kohë. Autore përdor imazhe të gjalla dhe një ton të ngrohtë për të shprehur dashurinë dhe ndarjen, si dhe përpjekjen për të vazhduar jetën me shpresë dhe forcë.

Tematika dhe dimensioni emocional

Të gjitha poezitë qëndrojnë mbi tri shtylla kryesore:

• Malli dhe dashuria (tek “Përmallshëm”, “Malli në vargje”, “Dashuri e marrë”), ku përmallimi nuk shihet si trishtim i thjeshtë, por si forcë që lidh shpirtin me të shkuarën dhe me qenien e dashur.

• Dhimbja dhe padrejtësia (tek “Rrufe mallkimi”, “Mos merrni yrysh”, “Vetja ime, më fal”), ku vargu kthehet në një mjet të fuqishëm proteste dhe reflektimi shpirtëror.

• Rilindja dhe shpresa (tek “Trefishtë Numri Dy”, “Njëvjetori i rilindjes sime”, “Vizitorja e heshtur”), ku e kaluara, edhe kur është e dhimbshme, shndërrohet në burim ringjalljeje shpirtërore.

Këto poezi ndërtojnë një mozaik ndjesish, ku mallëngjimi dhe dhimbja kurrë nuk rrinë vetëm, por gërshetohen me dritën e shpresës.

2. Roli poetik

Autoria e këtyre poezive shfaqen jo vetëm si rrëfimtarë, por edhe si ruajtës të kujtesës dhe udhëheqës shpirtërorë.

• Tek Kumrie Abdyl Shala, poeti shfaqet si shërues i shpirtit përmes mallëngjimit.

• Tek K. A. Shala, poezia është një forcë e drejtësisë morale, që godet padrejtësitë (“Rrufe Mallkimi”) dhe ruan jetën (“Gozhda në dërrasë bungu”).

• Tek poezitë si “Vetja ime, më fal”, roli poetik merr funksionin e një pasqyre të ndërgjegjes, ku shpirti i folësit i kërkon falje vetvetes.

3. Figurat letrare dhe stili

Të gjitha poezitë e sjella kanë një gjuhë të pasur figurative, ku spikasin:

• Metaforat: “malli është si sëmundje e fshehtë”, “rrufeja e mallkimit”, “gurthemelin çift e trefishtë”.

• Simbolet:

• Flutura në “Vizitorja e heshtur” si shenjë e shpirtit që rikthehet.

• Dërrasa bungu si simbol i qëndresës ndaj jetës dhe vdekjes.

• Lotët dhe dielli si dy forca që alternojnë dhimbjen dhe ngrohtësinë.

• Antitezat: prania dhe mungesa, dashuria dhe dhimbja, jeta dhe vdekja.

• Ritmi i përsëritur dhe paralelizmat, që i japin poezive një frymë solemne dhe të lehtë për t’u recituar.

4. Toni poetik

• Tek poezitë e mallëngjimit toni është i butë dhe melodioz, i mbushur me ndjeshmëri (“Përmallshëm”, “Malli në vargje”).

• Tek poezitë e revoltës, toni bëhet i fortë, goditës e dramatik (“Rrufe Mallkimi”, “Mos merrni yrysh”).

• Tek poezitë e rilindjes dhe meditimit, toni është solemn, shpirtëror dhe reflektues (“Trefishtë Numri Dy”, “Njëvjetori i rilindjes sime”).

Ky larmishëm toni i jep gjithë korpusit poetik një thellësi polifonike: lexuesi udhëton nga brenga e butë tek revolta e ashpër, e deri tek shpresa e ndritur.

5. Mesazhi i përgjithshëm

Në tërësi, poezitë e përbashkëta sjellin një mesazh të fuqishëm:

• Jeta është dhimbje, mall dhe dashuri, por edhe rilindje e vazhdueshme.

• Kujtesa është më e fortë se koha, dhe mallëngjimi, edhe pse i dhimbshëm, është forca që lidh shpirtrat.

• Poezia është akt shërimi dhe drejtësie, ku fjala bëhet si gozhdë që ngul të vërtetën, si flutur që sjell kujtimin, si engjëll që shpëton nga vdekja.

Përfundim

Këto poezi, të lexuara së bashku, përbëjnë një cikël poetik të plotë që udhëton nga dhimbja tek shpresa, nga mallëngjimi tek rilindja. Autoria dhe dëshmon se poezia nuk është vetëm art, por edhe një formë jetese shpirtërore, një mjet përballjeje me të shkuarën dhe përqafimi të së ardhmes.

Analizë e përgjithshme

Krijimtarinë e Kumrie Abdyl Shala e karakterizon një ndjeshmëri e lartë poetike dhe një fokus i veçantë në temat ekzistenciale dhe emocionale të jetës. Poezitë e saj reflektojnë përjetimet e thella të dashurisë, mallëngjimit, vuajtjes, dhimbjes dhe shpresës. Ajo përdor një gjuhë të pasur me metafora, imazhe të fuqishme dhe tone të ndryshme që variojnë nga melankolia dhe dhimbja deri te forca dhe ringjallja shpirtërore.

Tekstet e Kumrie Abdyl Shala janë një thirrje për kuptim dhe reflektim mbi jetën dhe marrëdhëniet njerëzore, duke ofruar një udhë të ndjeshmërisë dhe përjetimeve personale që i japin poezisë një dimension universale. Ajo ka aftësinë të prekë thellë lexuesin dhe t’i nxisë ata të mendojnë për vetveten, dashurinë, dhe sfidat e përditshme me një sinqeritet të rrallë dhe një thellësi shpirtërore.

Në tërësi, Kumrie Abdyl Shala paraqet një zë të veçantë dhe të fuqishëm në letërsinë bashkëkohore shqipe, i cili ndriçon kompleksitetin e ndjenjave njerëzore dhe sfidat e jetës me një poezi të ndjeshme dhe të fuqishme.

Top of Form

Bottom of Form