Reportazh nga fshatrat e Përdrinisë, mrizat e bagëtive ishin edhe vendshërim
Udhëkryqet e mrizave shëronin dikur sëmundjen e tokës dhe memcëllëkun
Shërimi i sëmundjeve në forma popullore është një lloj besëtytnie. Pra është besimi (bindja) se disa ngjarje të veçanta ndodhin në një mënyrë që nuk mund të sqarohen (shpjegohen) nga arsyeja apo shkenca; bindja që, ngjarjet e tilla sjellin fat të keq apo te mire, Shpjegimi fillestar i bestytënive, është se ato konsiderohen si besimet e një natyre të paarsyeshme, por, pavarësisht kësaj, mjaft ndikuese në veprimtarinë dhe sjelljen e përvetësuar të individëve që i besojnë ato dhe i “binden” atyre. Besimi në këto besueshmëri të paarsyeshme, pa pasur ndonjë lidhje shkakore, shpesh është lidhur me mangësitë në arsimim, por kjo e fundit jo gjithmonë përbën shkak. Besëtytnitë, të cilat ndryshojnë shumë nga njëri vend në tjetrin, tregohen zakonisht me një ndjenjë përçmuese.
, Në shumë fshatra të Përdrinisë në udhëkryq mrizash shëroheshin fëmijët
Shpjegimi i tyre shpesh bazohet në lidhjet e tyre me fenë, magjinë, studimin e folklorit. Sipas fesë islame dhe asaj të krishterë, besëtytnitë janë devijime, jo reale të cilat shpiken nga mendja e njeriut. E keqja, sipas tyre, njeriut i vjen nga vetja,ndërsa e mira dhe dënimi nga Zoti. Data si 13 dhe njëkohësisht ditë e premte- Konsiderohet ters nëse rastis të kombinohen të dyja këto ditë. Për supersticiozët, kur të dyja bëhen bashkë, duhen shmangur lëvizjet, të shtyhen planet dhe punët që mund të kesh.Megjithatë edhe vetë numri 13 konsiderohet ters, ose dita e martë .Mirëpo, plaka Adile Thaçi /tani e ndjerë/tregonte se si pikërisht ditëve të martave pra në ditën e “mortit: siq quhej shpesh kjo ditë në shumë fshatra të Përdrinisë së në ; Landovicë, Piranë Serbicë, Zojë ,Randobravë e Krushë,gratë që i kishin fëmijët e tyre më sëmundje toke , duke aluduar në eplepsi i nxirrnin pak pa lind dielli në udhëkryqe të mrizave, aty kur vinin bagëtia, fëmijët nga frika ata”përftonin” edhe pse ata “përftonin” ata vinin në vetë, Kështu shëroheshin sëmundjet e tokës, pastaj fëmijët që nuk flisnin, Nga frika kur ata mbetnin mes bagëtive nga të qarit shpesh edhe flisnin duke bërtitur “o nanë” apo ndonjë fjalë tjëtër dhe nga aty fillonin të flisnin.
Mest/ Shëroheshin edhe të tjerët nëse në këtë udhëkryqe e bënin një natë gjumë
Kurse Maxhun Gashi,/tani i ndejrë/ tregon se këto sëmundje janë shëruar shumë edhe në urë të Rogovës, Atje te trapi sepse aty ka pasur shpesh raste kur i shëronin sëmundje të fëmijëve. Por plaku Gashi, tregon se ka pasur raste në fshatra të Përdrinisë edhe në Has që në udhëkrye të mrizave të shërohen edhe të rriturit nëse aty bënë një natë gjumë. Kjo ai e shpjegon se nata në udhëkryqe mrizash kishte një besim në vete ngase aty kur skalonin pos bagëtisë , bije fjala me qerre dikush, Andaj ata aty në ëndërrimet e tyre edhe mund të vuanin një natë, por sëmundja u kalonte. Kështu tregon ai kishte ndëgjuar se një plak në fshatin Zojz mes ” Lisave të Zojzit” të fshatit Zojz dhe tek arat e”Pas kishës: afër Piranës, aty ishte edhe rrugë e njohur edhe si rruga e “govedarit” kështu e quanin atëbotë loparin që ruante bagëtinë e fshatit.Asllan Gashi nga ky fshta tregon se kishte shumë histori kjo rrugë Paskishës, kështu quhet ky lokacion Ata aty i qonin njerëzit dhe aty shëroheshin thuhet nga disa zana ku dikush ngriehej natën dhe ju jepte një ibrik ujë, Nëse atë ujë e pinin të sëmurit shëroheshin, por nëse iu dilte gjumi dhe nuk arrin ta pinë atë ujë. Ata nuk shëroheshin dhe pas një kohë tek ata persona vinte vdekja,Këto si tregime që dikur shërbenin si mjekësi popullore sepse doktorr as që kishte, tregon ai , Po kështu pastaj ka edhe shumë tregime tjera që udhëkryqe mrizave kishin në rëndësi të konsideruar për kohën që shërbimi si vend shërim, për kohën z, Gashi.
Q.THAÇI
