“Rrezja që s’ngrohu askënd”-Shkruan: Gëzim AJGDERAJ shkrimtar ndërkombëtar dhe analistë

Në një qytet të vogël, ku dielli dukej sikur ndizej vetëm mbi fasadat e shtëpive, jetonte një njeri që e thërrisnin Poeti. Nuk dihej mirë kush ia kishte vënë këtë emër, ndoshta vetë ai, ndoshta ndonjë mik që kishte harruar të bëjë shaka deri në fund.

Poeti kishte botuar një libër me poezi. Askush nuk i mbante mend vargjet, por ai i mbante. I ruante artikujt e gazetave që e lavdëronin në një dosje blu dhe herë pas here i hapte për t’i lexuar, duke ndjerë një ngrohtësi të veçantë që ia ndrinte ditën.

Një mëngjes, ndërsa rrinte në redaksi, një koleg e pyeti:

– Pse nuk po boton librin e dytë.?

Poeti buzëqeshi, duke ecur mes tavolinave dhe dosjeve:

– Sepse nuk është koha, — tha, duke menduar se koha e tij do vinte.

Në redaksinë ku punonte, Poeti ishte si një diell i vogël. Rreth tij rrinin gazetarë, redaktorë, kritikë që e lavdëronin, dhe ndonjëherë e përdornin për ndonjë favor të vogël. Ai ndiente se po ngjitej lart, si në një kullë të padukshme.

Poshtë tij, provinca e dikurshme dukej si një kujtim i largët, gati i parëndësishëm.

Por një natë, ndërsa rrinte vetëm në zyrë, pa në murë hijen e vet, të gjatë, të deformuar, gati të huaj.

– Kush je ti.? – pyeti.

Hija iu përgjigj:

– Jam ai që doje të ishe. Poeti që shkruante për dritën, por s’njihte më errësirën e vet.

Poeti u shtrëngua nga një ndjenjë çuditërisht e re. Ai e kuptoi se kishte dashuruar emrin, jo thirrjen. Kishte ndjekur rrezet, jo diellin. Dhe si çdo fëmijë që rritet me privilegje, kishte mësuar të kërkonte lavdërime, jo të kuptonte vlerën e vetë shprehjes.

Ditët e mëtejshme ishin të çuditshme. Kur hapte fletoret për të shkruar, vargjet nuk dilnin. E kuptonte se çdo poezi që kishte shkruar deri më tani kishte qenë për sytë e tjerëve, për gazetat, për shokët që e adhuronin.

Një mëngjes u ul pranë dritares së zyrës dhe pa qytetin që ngrihej nën diell. Mendoi për fëmijërinë e tij, për babanë që mburrej me suksesin ekonomik dhe respektin në lagje, për nënën që e qortonte për sjelljet e këqija, dhe kuptoi se gjithë krenaria e tij kishte rrjedhur nga ajo kohë.

Atëherë një ide e thjeshtë i’u shfaq: të shkruante vetëm për veten. Jo për lavdërime, jo për emër, jo për asnjë sy që mund ta lexonte. Thjesht të shkruante.

Dhe e bëri. Fletët u mbushën ngadalë, me vargje që dridheshin me të vërteta të brendshme, pa asnjë dekor ose pretendim. Një poezi e shkurtër u shkrua mbi tryezë, me një varg që askush nuk e harroi:

“Rrezja që më ngrohu mua, nuk ngrohu askënd tjetër.”

Kur qyteti u zgjua, ai nuk ishte më aty. As emri, as lavdërimet, nuk kishin rëndësi. Vetëm fletët dhe zëri i tij i vërtetë mbetën. Dhe qyteti vazhdoi të jetonte, i ndriçuar prej një dielli që s’kishte as emër, as nevojë për lavdërime.

Në këtë heshtje, Poeti kuptoi një sekret që pak njerëz e kuptojnë: nëse ndjek rrezet, nuk do ndriçosh kurrë; nëse ndjek diellin brenda vetes, do të ngrohësh gjithçka rreth teje.

II.

Pas asaj nate kur e kuptoi hijen e vet, Poeti vendosi të largohej nga qyteti i vogël.

Ndjeu se duhej të udhëtonte, jo për famë ose lavdërime, por për të gjetur diellin brenda vetes.

Në rrugën e tij, kaloi një lumë që rridhte ngadalë, por i qartë si kristali. Një burrë i vjetër po peshkonte aty.

Kur Poeti iu afrua, burri e pyeti:

– Pse dukesh i brishtë, i tëri.?!

– Sepse kam ndjekur rrezet, jo diellin – përgjigji Poeti.

Burri buzëqeshi dhe i’a tregoi një sekret:

– Rrezet mund të të ngrohin për pak, por vetëm dielli të bën të ndritësh për të gjithë. Për ta gjetur, duhet nga brenda shpirtit e jo nga jashtë.

Poeti e mbajti këtë fjalë në mendje. U kthye pas rrugës dhe u takua me një grua të re që mblidhte lule të egra.

Ajo i tha:

– Çfarë kërkon në librat e tu, kur toka është plot histori që presin të shkruhen.?!

– Kërkoj të jem i njohur… – tha ai.

Gruaja qeshi dhe shtoi:

– Atëherë po humbë atë që po kërkon. Lavdërimet nuk ngrohin shpirtin, vetëm e rrisin hijen.

Poeti vazhdoi udhëtimin e tij dhe takoi një nxënës që shkruante poezi mbi gurë. Ishte i urtë dhe i heshtur, por fjalët e tij shkonin thellë në zemër:

– Ti po shkruan për t’u parë, jo për të ndjerë – tha nxënësi.

Poeti e kuptoi se vargjet e tij të vjetra ishin thjesht pasqyrime të moqme.

Dhe kështu, udhëtimi i tij u bë një rrugë ndërgjegjësimi. Çdo takim, çdo fjalë, çdo vend ku kalonte, e ndihmonte të kuptonte: lavdërimet janë si hije që shfaqen dhe zhduken, por dielli brenda vetes është i përhershëm.

Në fund, Poeti u kthye në qytet, por tani jo për të kërkuar emrin ose vendin në redaksi. Ai solli një libër të ri – një libër ku çdo varg ishte i vërtetë, i thjeshtë dhe i heshtur. Askush nuk e lavdëroi, por ai ndjeu diellin të ngrohte shpirtin. Dhe për herë të parë, kuptoi se të shkruash për veten është më e madhe se çdo emër që mund të kesh.

Në këtë heshtje dhe qetësi, Poeti kuptoi sekretin më të madh: një jetë e ndritshme nuk kërkon lavdërime, vetëm guxim për të ndjekur diellin brenda vetes.

III

Sfida dhe Zgjedhja

Kur Poeti u kthye në qytet, gjithçka dukej njësoj, por ai e dinte që kishte ndryshuar. Redaksia, gazetarët, lavdërimet e vjetra – të gjitha ishin të njëjta, por ai nuk i kërkonte më.

Një ditë, redaktori e thirri:

– Poeti, kemi nevojë për një artikull që do të të bëjë të famshëm. Përdor vargjet e tua më të bukura.

Poeti u ndal dhe e pa veten në pasqyrë: kujt po i shkruante? Për lavdi, apo për diçka që lindte nga brenda shpirtit.?!

– Nuk mund ta bëj, – tha ai qetësisht.

Redaktori u mërzit, por ai nuk ndjeu asnjë frikë. Nuk kishte më nevojë për aprovim nga të tjerët.

Në rrugën drejt shtëpisë, Poeti pa një grup fëmijësh që luanin në oborr. Njëri prej tyre po shkruante një poezi të vogël në rërë dhe i tha:

– Shiko, unë mund të bëhem i famshëm.?!

Poeti buzëqeshi dhe u ul pranë tij:

– Fama nuk është ajo që e bën poezinë të vërtetë. Shkruaj për diçka që ndjen brenda zemrës. Nëse e bën këtë, çdo varg do të ngrohë dikë, edhe pa u njohur.

Fëmija e pa me habi, por kuptoi. Dhe Poeti ndjeu se kishte mësuar diçka të rëndësishme: të ndriçosh të tjerët nuk varet nga emri yt, por nga vërtetësia që mbart brenda shpirtit pjalmosur.

Pas disa muajsh, Poeti botoi librin e tretë. Askush nuk bëri artikuj në gazetë, askush nuk e lavdëroi në rrugë. Por njerëzit e lexuan dhe u ndien të ngrohur. Një mësues shkruante fëmijëve të tij vargje nga libri; një plak i shkruante një letër falënderimi; një nxënëse e re vizatoi ilustrime bazuar mbi poezi.

Poeti kuptoi se kjo ishte lavdia që kishte kërkuar gjithmonë, por ndryshe: jo lavdi që i jepnin të tjerët, por lavdi që lind nga të dhënat e zemrës.

Një natë, ulur pranë dritares, ai mendoi:

– Sa e çuditshme është jeta… gjithë këto vite kërkova rrezet dhe nuk e kuptova se dielli ishte brenda meje.

Dhe kështu, Poeti nuk e humbi më veten për emra, për gazetat, për ndihmën e të tjerëve. Ai shkroi për të ndjerë, për të dhënë ngrohtësi dhe për të ndjekur diellin brenda vetes, që tani e dinte se nuk shuhet kurrë.

Në fund, qyteti vazhdoi të jetonte, dielli ngrohu gjithçka, dhe Poeti mësoi se rrezet që duhen ndjekur nuk janë ato që shfaqen për syrin e të tjerëve, por ato që ngrohin shpirtin tënd dhe të tjerëve përreth teje.

IV

Kriza dhe Zgjedhja e Vërtetë

Një dimër i ftohtë mbërriti në qytet, dhe Poeti ndjeu një boshllëk që nuk e kishte përjetuar kurrë. Redaksia ku punonte u mbyll për shkak të krizës financiare, dhe librat e tij të fundit nuk po shiteshin. Një ndjenjë e njohur filloi të ngrihej brenda tij: dyshimi në vlerën e vetes.

Një mbrëmje, ulur pranë dritares së shtëpisë, Poeti pa qytetin e heshtur nën borë. I vetmi shok që i kishte mbetur, një plak librashitës, e pyeti:

– Poeti, çfarë do të bësh tani që askush nuk të sheh.?!

– Nuk e di… – përgjigji ai, ndjerë për herë të parë frikën se gjithçka për çfarë kishte punuar mund të ishte bosh.

Ditët kaluan dhe Poeti u përball me humbje të tjera: letra refuzimi nga botues të rinj, kritika të ashpra nga dikush që e quante talentin e tij të tepruar, dhe indiferencën e njerëzve që dikur e kishin adhuruar. Por një mëngjes, ndërsa ecte në park, pa një vajzë të vogël duke lexuar një nga librat e tij të mëparshëm. Ajo buzëqeshi dhe tha me zë të lartë:

– Ky libër më bën të ndihem më e lumtur!

Diçka ndryshoi brenda Poetit. Ai kuptoi se vlera e tij nuk matet me famë, lavdi apo paratë, por me ngrohtësinë që mund të dhurojë tek të tjerët. Çdo varg që shkruante për dikë që ndjeu, ishte më i madh se çdo artikull i gazetës ose lavdërim publik.

Në atë moment, ai u ul në tokë mes borës, dhe hapi fletoret e tij të vjetra. Shkroi një poezi të shkurtër:

“Kur humbas gjithçka që duket e madhe,

dielli brenda shpirtit tim ndriçon më shumë.”

Në ditët që pasuan, Poeti filloi të shkruante për njerëzit e zakonshëm: një punonjës dyqani, një plak që ushqente zogjtë, një nxënëse që ëndërronte të shkruante. Askush nuk e lavdëroi, askush nuk shkroi për librat e tij në gazetë. Por zemrat e njerëzve ndiheshin më të ngrohta.

Ai kuptoi fund e krye: lavdia e vërtetë nuk kërkon sy për ta parë, as emra për ta njohur. Ajo lind nga mënyra se si ndriçon dikë tjetër, pa kërkuar asgjë në këmbim.

Në këtë heshtje, qyteti vazhdoi të jetonte, bora mbuloi rrugët, por Poeti ndriçonte – jo për gazetat, jo për shokët, por për çdo zemër që prekej nga fjalët e tij. Dhe në fund, ai buzëqeshi, sepse e kuptoi: çdo rrugë që kishte ndjekur për famë e lavdi, e kishte çuar në diellin brenda vetes, dhe atje kishte gjetur gjithçka.

Epilogu

Dielli i Brendshëm i shpirtit

Dielli ngrihej mbi qytetin e mbuluar nga bora. Rrugët ishin të heshtura, por një ndriçim i ngrohtë shpërndahej nga shtëpia e Poetit. Ai u ul pranë dritares, ku librat e tij të shtrirë si rrezet e heshtura dukeshin të lumtur, çdo faqe duke pritë të prekte dikë.

Një fëmijë kaloi jashtë dhe pa librin në dritare. Ai u ndal, e preku dhe buzëqeshi. Një plak në rrugë e pa dhe ndjeu diçka që nuk mund ta përshkruante me fjalë, një ngrohtësi të papritur që i mbushi zemrën.

Poeti qëndroi ulur, duke parë qytetin nga dritarja e tij. Ai e kuptoi se çdo fjalë, çdo poezi që kishte shkruar, çdo ndjenjë e vërtetë që kishte ndarë, ishte një rreze dielli që ngrohte dikë tjetër. Nuk kishte nevojë për lavdi, nuk kishte nevojë për emra; misioni i tij ishte të ndriçonte dhe ta bënte jetën më të bukur, edhe në heshtje.

Ai hapi një fletore të re dhe shkroi një varg të vetëm, të thjeshtë:

“Çdo rrugë që ndjek, çdo hije që lë pas,

është dielli që nuk shuhet kurrë.”

Dhe kështu, qyteti vazhdoi të jetonte, njerëzit ecën nën rrezet e ngrohta që nuk shiheshin, dhe Poeti shkroi, jo për veten, por për çdo zemër që dëshironte të ndihej më e gjallë.

Në atë heshtje dhe qetësi, ai kuptoi fund e krye: jeta është dielli që ndriçon kur ne ndalojmë së kërkuari miratimin e të tjerëve dhe fillojmë të japim nga brendësia jonë.

Dhe në fund, Poeti nuk ishte më vetëm një emër ose një titull; ai ishte dielli që nuk shuhet, që vazhdon të ngrohë zemrat, edhe kur askush nuk e sheh.

Nëntor, 2025/QendraPress/