Varri i Sari Salltëk Babës respektohet në tri pjesë të etnisë kombëtare

Me Hasin është i lidhur ngushtë edhe toponimi i malit Pashtrik, meqë Hasi si territor shtrihet rreth e rreth Pashtrikut. Në vendbanimet rreth këtij mali kanë jetuar Pirustët dhe Dardanët, gjurmët e të cilave fise ilire në këto anë i hasim edhe sot në shumë toponime,në gjetjet gjatë gjurmime arkeologjike,në emra të vendbanimeve,që ruajnë trajta nga më të lashtat të periudhës ilire. Në mesin e shumë trashëgimive është edhe emri i malit Pashtrik, pastaj mali Perges(ku    gjendet shpella e Dajçit, ku në    vitin 1985/87 janë bërë gjurmime arkeologjike nga ana e arkeologëve të Shqipërisë dhe janë gjetur shumë materiale arkeologjike, që flasin se kjo shpellë dikur moti ka qenë vendbanim i njohur pohojnë stjudjuesë ë  toponomastikës .Ata pastaj pohon se kur jemi te toponimet e malit Pashtrik medoemos duhet të themi se për këtë toponim në popull gjallojnë shumë gojëdhëna, që lidhen

me emrin e këtij mali dhe shumë prej këtyre gojëdhënave lidhen me emrin Sari Salltëk Babës, varri i të cilit misionar të fesë islame në Evropë,gjendet në pikën më të lartë të Pashtrikut 1998 m.  Në popull  te Varri i Sari Salltek Babës, që vizitohet  për  çdo vit më 14 gusht, bëhen nderime dhe homazhe. Pelegrini  në  Pashtrik ka vazhduar edhe në kohën e komunizmit dhe ka qenë një feste  gjithë popullore. Ky varr  ndryshe  quhet  edhe varri i Babës  Pushtrig, që e ka marr emrin me kalimin e kohës  sipas malit.

Sipas legjendave popullore pse arsyetohet organizimi i këtyre legjendave: Para  vendosjes  së varrit të këtij misionari të përhapjes së fesë islame në  trojet e Kosovës ky vend ka qenë i frikshëm nga banorët dhe është konsideruar se ka shtriga, figura mitologjike që u kanë bërë  keq  njerëzve të këtij vendi dhe mali është  thirr  Pash (folja kam pa) + shtriga  (kam pa shtriga) për ka  e arsyetonte populli frikën pse nuk dilnin të lirë në malet e Pashtrikut .Por, pas vendosjes së këtij varri në pikën më të lartë të kësaj bjeshke  atëherë  ky mendim ka ndërruar  kuptimin  dhe është menduar se  tash pas  këtij varri  që  është besuar se  e mbron popullin nga të këqijat  ka nisë  të thirret  Pa (nuk ka)  + shtriga ( mal pa shtriga, që nuk ka më shtriga)  dhe kanë nisë popullata  që të dalin në  male me bagëti dhe  të bëjnë  vizita këtij varri në emër të asaj që i ka mbrojtur  nga të ligat .Po ky  varr  gjendet edhe në hyrje te fshatit Zhur, ku edhe ky varr shënohet si një varr  I respektuar dhe  aty  vazhdon  vizita  të  bëhen nga shumë qytetarë                     sidomos të kësaj ane. Kurse  Po një varr I këtij misionari thuhet se është edhe në Dom të  Shqipërisë. Në kohën e  komunizmit  ishte ndoshta  I vetmi vend  dhe  ku edhe vetë diktatura e  Enver Hoxhës  lejonte  të bëhej  pelegrinazhi në këtë pjesë të  tokës shqiptare. Edhe në kohë të  Enver Hoxhës, njerëzit e të dy anëve të Hasit, zgjoheshin  me 14 gusht, që në orët e hershme të mëngjesit ia mësynin Majës së Pashtrikut, Vendi I shenjtë ku gjenden  dy murana në formë varrim të ciat varre janë shenja e përhapësit të parë të  besimit  islam në Evropë, të Sari Salltëk Babës, kurse populli I quan edhe me e emrat “Vorri I përfum” dhe “Vorri I sipërm I Babë  Pashtrigut:.Ishte  i vetmi vend  që  përbashkonte  shumë  familje  të ndara mes kufirit. Ata takoheshin dhe  me  sinjale  e ndonjëherë edhe më lutje, I drejtoheshin njëri tjetrit për të mësuar  për jetën  dhe angazhimet e familjarëve  këtej e tytje kufirit. Ata  që nuk arrinin të shkonin në këtë pelegrinazh në  Pashtrik  vizitonin  edhe  varrin në Zhur, por  tani pas lufte mësuam se  në heshtje  është  vizituar edhe  varri në Dom. Çka e dallon këtë  varrë në tri pjesë të  etnisë sonë kombëtare. Ajo që dallon nga të  gjithë  gjërat tjera është fakti se ky ishte  vendi I vetëm për plotë  47 vite  ku njerëzit  kishin mundësi të shiheshin njëherë në vit  pa u dënuar pastaj. Kurse  shërimi I atyre njerzëve  që  janë shëruar nga  këto pelegrinazhe  thuhet se  është i madh. Janë  edhe sot  disa  dhjetëra  gra  e burra që I besojnë  këtij varri. Ku thuhet se  aty shërohen shumë  sëmundje  psikike , por  ka  pretendime se këtu janë shëruar edhe sëmundje të shumta

  fizike. Janë shëruar njerëzit  që  nuk kanë mundur të ecin nga këto vizita ata janë kthyer në këmbët  e veta, lindjet  nga  ato gra që  s’kan arritur të lindin  kohë të gjatë dhe  kështu me radhë. Por  roli më I madh I këtij varri thuhet se ishte  dhe mbetet se ishte I vetmi  vend ku  Enver Hoxha në Shqipëri dhe pushteti serbë në Kosovë nuk  dëshironin ta ndalojnë këtë pelegrinazh. Fuqisë së ndalimit të këtij pelegrinazhi  thuhet se ianë  frikësuar  edhe vetë  serbët. Një qytetarë që nuk deshi të I shënohet  identiteti, shpjegon se polici Spase, mbimeri nuk I kujtohet  e kishte ndaluar ate dhe familjen e tij  që mos të vizitonte  varrin, por ai pohon po atë ditë ka mësuar se ao ishte parealizuar dhe  nuk ka shkuar shumë kohë ai kishte vdekur. Kjo  është bartur në heshtje, por  ngjarje të kësaj natyre  pohuan se ka pasur shumë. Kurse  vetë  Zhurjnaët ende  vazhdojnë të bëjnë  benë më të

çmuar pikërisht në këtë varr, varri ku besojnë se  është  ende shërues I shumë sëmundjeve , dhe  është I vetmi vend ku  dhuratat e vogla , sepse  dhurata të mëdha nuk janë lejuar dhe nuk lejohen të vendosen  aty mbeten përgjithmonë dhe ende nuk ka  fëmijë e as hajdutë që ato do të merrte, kurse  ne tani më jemi dëshmitarë se  plaçkiten  edhe  xhamit e kishat  si dhe tyrbet e shumta. Kato varre nuk kanë përkujdes të përhershëm, por  gjithmonë ashtu në fshehtësi  mbikëqyren, pastaj vishen me coha të  gjelbëria dhe askush nuk tregon se kush e bënë këtë përkujdesje.