Veprimtarët dhe luftëtarët e UÇK-së dhe pluralizmi politik në Kosovë- Shkruan: Ruzhdi GASHI, avokat

                 Hyrje

Pas përfundimit të luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) dhe çlirimit të vendit nga pushtimi serb, Kosova hyri në një fazë të re historike. Rrugëtimi i saj drejt shtetformimit, zhvillimit dhe demokratizimit duhej të kalonte përmes pluralizmit politik dhe ekonomik, si dhe përmes ndërtimit të institucioneve shtetërore në bazë të garës demokratike mes partive politike. Në këtë proces, që nga viti 1999 e këtej, është pritur që të gjitha subjektet politike të kishin dy shtylla të pandashme: forcimin dhe mbrojtjen e Republikës së Kosovës dhe ruajtjen e vlerave të luftës çlirimtare të UÇK-së.

Sfida e partive politike pasluftës

Megjithëse kjo pritshmëri ishte themelore, realiteti politik i Kosovës shpeshherë ka treguar të kundërtën. Jo të gjitha partitë politike i janë përmbajtur këtyre parimeve bazë. Një pjesë e tyre nuk i kanë dhënë rëndësinë e duhur UÇK-së dhe udhëheqjes së saj, disa të tjera nuk e kanë vlerësuar si duhet as Republikën, as UÇK-në dhe as miqësinë me Amerikën. Ky devijim ka prodhuar pasoja të rënda: është dëmtuar kujtesa dhe trashëgimia e luftës çlirimtare, është cenuar vetë shteti dhe janë dobësuar lidhjet me aleatët më të rëndësishëm strategjikë.

Në të njëjtën kohë, një pjesë e qytetarëve kanë rënë pre e politikës ditore, të mbushur me klientelizëm dhe interesa të ngushta individuale e grupore. Kjo ka krijuar një shoqëri shpesh të përçarë dhe indiferente ndaj çështjeve madhore, duke lejuar që rrjedhat anti-UÇK, antiamerikane dhe antishtetërore të krijojnë hapësirë për vete.

Roli i veprimtarëve dhe çlirimtarëve

Në këtë realitet të ndërlikuar, një pjesë e veprimtarëve dhe luftëtarëve të UÇK-së kanë mbetur konsekuentë dhe nuk janë zhytur në ujërat e turbullta të politikës së ditës. Ata kanë vazhduar ta ruajnë besnikërinë ndaj tri shtyllave themelore të Kosovës: UÇK-së, Republikës dhe Amerikës. Ky qëndrim i tyre, megjithëse shpesh i pakët në numër, ka qenë një busull morale dhe politike për të ruajtur vijën e drejtë të shtetit të Kosovës.

Evoluimi i qëndrimeve politike

Me kalimin e kohës, edhe pjesë e atyre që dikur ishin kundërshtarë të UÇK-së dhe komandantëve të saj filluan të kuptojnë se pa luftën çlirimtare nuk do të kishte liri e as pavarësi. U duk një kthesë graduale në qëndrime: gjuhët fyese u shuan, vlerësimi për UÇK-në u bë më realist dhe pozitiv në masën më të madhe të qytetarëve.

Megjithatë, mbetjet e rrjedhave anti-UÇK dhe antiamerikane nuk u zhdukën. Përkundrazi, ato nisën të rriteshin, duke gjetur mbështetje në pakënaqësi sociale dhe duke u bashkuar me forca të tjera antishtetërore. Në një moment, këto forca arritën të marrin pushtetin dhe për disa vite të udhëheqin Kosovën, duke e përplasur atë në kriza të brendshme dhe në përkeqësim të raporteve me SHBA-të.

Mësimet nga përvoja

Kjo periudhë 4–5 vjeçare qeverisjeje nga forcat që nuk e mbështetën UÇK-në, Republikën dhe Amerikën shërbeu si mësim për shoqërinë kosovare. Sot shihet gjithnjë e më qartë se pa këto tri shtylla, Kosova nuk ka të ardhme. Një kthjellim politik po ndodh ngadalë, me qytetarë që po e kuptojnë nevojën për kthim në realitetin historik dhe politik të vendit.

Përfundim dhe perspektivë

Kosova, në 25 vitet e lirisë, ka kaluar një rrugëtim të vështirë e plot turbulenca. Marrëdhëniet e saj me SHBA-në kanë njohur ngritje e rënie, por është e qartë se pa këtë miqësi strategjike, as shtetësia dhe as perspektiva e saj ndërkombëtare nuk mund të përmbyllen. Prandaj, ky kapitull i përçarjeve dhe i orientimeve të gabuara duhet të marrë fund.

Rruga e Kosovës drejt konsolidimit të shtetësisë, anëtarësimit në strukturat ndërkombëtare dhe zhvillimit të brendshëm demokratik duhet të mbështetet mbi një konsensus të gjerë kombëtar, të ndërtuar mbi tri shtyllat: UÇK-në, Republikën dhe Amerikën.

Detyra për ndërtimin e këtij konsensusi u bie sërish patriotëve, veprimtarëve dhe çlirimtarëve, të cilët kanë treguar se janë të qëndrueshëm në kohë të vështira. Përmes mobilizimit qytetar dhe angazhimit politik, ata duhet të sigurojnë që zgjedhjet e ardhshme, qofshin ato lokale apo qendrore, të përkrahin vetëm forcat politike që mishërojnë dhe mbrojnë këto tri shtylla.

Vetëm kështu mund të garantohet që Republika e Kosovës të mbetet e fortë, e qëndrueshme dhe e përhershme, në krah të miqve të saj strategjikë, mbi të gjitha të SHBA-së.

Me 24 shtator 2025

K o s o v ë/QendraPress/