Ese profesionale nga  shkrimtari i madh e kritiku letrar: Gëzim Ajgeraj

Një analizë poezisë: “Flasë me detin-rrëfimi i parë”, nga Qazim Thaçi, Publikim në Fb, 17.8.2025

Qazim Thaçi

Flasë me detin-rrëfimi i parë

————————————

I them detit, më thuaj si ta shprehë

Mallin e Babës Sylë e të Nanës Rukë

Apo si të them ëndrrës të zemrës time

Që sa e sa vite natën e bëja ditë

E ditën plotë harmoni me shpirtësinë e sajë

Hëna ,sonte kur rrezon mbi det

Matë fjalën e Dorontinës si besë të dhënë

E Pikëllimës i thotë, amanetin e Pashtrikut ma

Bënë realitet ,se dheu ndryshe nuk të tretë.

Flas sonte me detin, në rrëfimin e parë

Si ti ndalë këto kroje në ballë???

E hënës t’ia jap besën e Konstatinit.

Një analizë poezis: “Flasë me detin-rrëfimi i parë”.

“Flasë me detin – rrëfimi i parë,” është një poezi e mbushur me ndjenja të thella, simbolikë, dhe aludime të forta kulturore. Ajo i përket një stili që ndërthur elemente të poezisë lirike me një rrëfim të brendshëm, duke e bërë të dukshme përpjekjen e autorit për të komunikuar një dhimbje dhe mall personal, por që rezonon me tema më të gjera.

Analiza e Poezisë

Poezia mund të ndahet në disa pjesë kryesore për të kuptuar më mirë mesazhin e saj:

Rrëfimi i mallit dhe mungesës së prindërve

Poezia hapet me një pyetje drejtuar detit, një simbol i pafundësisë dhe misterit, duke kërkuar një mënyrë për të shprehur mallin.

Ky mall nuk është vetëm mall personal i poetit Qazim Thaçi, por lidhet me figura atërore, Babën Sylë dhe Nanën Rukë. Kjo tregon se dhimbja e autorit është e trashëguar ose lidhet me historinë dhe brezat e mëparshëm.

Ëndrra e zemrës, e cila ka mbushur netët dhe ditët, sugjeron një aspiratë të madhe, një qëllim jete që ka qenë plot me pasion dhe harmoni.

Kjo pjesë e parë vendos tonin e poezisë si një meditim mbi kalimin e kohës dhe peshën e kujtimeve.

Aludimet historike dhe mitike në vargje

Elementet më të spikatura të kësaj poezie janë aludimet letrare dhe historike;

Dorontina si figurë vjen nga legjenda e Konstandinit dhe Doruntinës, një histori e vjetër shqiptare që flet për besën (fjalën e dhënë) dhe përmbushjen e saj përtej vdekjes. Kjo tregon se besa është një vlerë supreme.

Ajo matet, peshohet dhe është një forcë që lidh botën e të gjallëve me atë të të vdekurve.

Pikëllima është një bjeshkë-mal që i drejtohet Hënës. Pikëllima kërkon që amaneti i Pashtrikut të bëhet realitet. Kjo është një aludim i fuqishëm gjeografik dhe historik.

Mali i Pashtrikut ka një rëndësi të veçantë në historinë shqiptare, shpesh i lidhur me luftëra dhe sakrifica. Fakti që “dheu ndryshe nuk të tretë” sugjeron se pa përmbushur një detyrim (amanet), pa iu përgjigjur thirrjes së trashëgimisë, nuk mund të gjesh qetësi.

Ky amanet nuk është thjesht një detyrë personale, por një detyrim ndaj tokës dhe kombit.

Figura e Konstandinit, apo rikthimi te Konstandini në fund të poezisë, i cili i jep besën Hënës, shërben si një rrethim i përsosur i mesazhit. Kjo besë nuk është e drejtuar nga një person, por nga një forcë kozmike (Hëna), duke e ngritur besën në një nivel universal.

Pyetja kufizuese dhe metapoetike në vargje

Poezia mbyll me dy pyetje: “Si ti ndalë këto kroje në ballë???” dhe “E hënës t’ia jap besën e Konstatinit.” Këto pyetje janë thelbi i konfliktit të brendshëm të autorit.

Krojet në ballë, që mund të interpretohen si rrudha, lot, apo mendime të thella, tregojnë një dhimbje të vazhdueshme dhe të pashprehur. Ndërkohë, besa e dhënë Hënës nga Konstandini është një premtim për të vazhduar, për të mos hequr dorë nga amaneti, pavarësisht dhimbjes.

Si përfundim për poezinë e Qazim Thaçit

“Flasë me detin – rrëfimi i parë” është një poezi e mbushur me simbolikë dhe ndjenjë.

Ajo nuk është thjesht një rrëfim personal i dhimbjes, por një përpjekje për të lidhur dhimbjen personale me një histori dhe trashëgimi më të gjerë.

Ajo flet për peshën e amanetit, vlerën e besës, dhe ndjenjën e detyrimit ndaj të parëve dhe kombit. Autori përdor figura mitike dhe historike për të ngritur eksperiencën e tij individuale në një nivel universal, duke i dhënë poezisë një peshë të thellë emocionale dhe kulturore. Respekt e suksese poezis e poetit Qazim Thaçi.

Zvicër 17 gusht 2025/QenddraPress/