Rritja e fëmijëve në kohë të pasigurta: Ndikimi i stresit kronik në zhvillimin emocional/Shkruan;Mrs Nazmije GASHI,psikologe

Fëmijëria gjithmonë ka qenë një periudhë në dukje e mbrojtur, e veçuar nga shqetësimet e botës së të rriturve. Por sot, kufijtë janë zbehur. Pasiguritë që përshkojnë shoqëritë moderne, qoftë në nivel ekonomik, social apo emocional, po zgjaten deri në mjedisin ku fëmijët mësojnë, rriten dhe ndërtojnë vetveten. Tashmë nuk janë të rralla rastet kur fëmijët bartin ngarkesa emocionale që nuk i kuptojnë, por që i ndjejnë thellë në trupin dhe sjelljen e tyre. E mes gjithë kësaj, stresi kronik bëhet i padukshëm, por i pranishëm, një shoqërues i vazhdueshëm në hapat e rritjes.

Pasiguria nuk është gjithmonë dramatike. Shpesh ajo vjen si një mungesë: mungesë e pranisë së qëndrueshme, mungesë kohe për t’u dëgjuar, mungesë hapësire për të ndier lirshëm. Ajo vjen si një tension i lehtë, por i përhershëm, që fëmija e ndjen në mënyrën se si flitet në shtëpi, në mënyrën si shfaqet frika në fytyrat e të rriturve, apo në mënyrën si heshtet për gjërat e rëndësishme. Ky tension, i përsëritur përditë e mëson fëmijën të jetë gjithnjë në gatishmëri, të dyshojë, të mos e lëshojë veten. E në atë mbajtje të vazhdueshme, zhvillimi emocional nuk rrjedh lirshëm, por shtrembërohet.

Në kushte të tilla, emocioni nuk shprehet natyrshëm. Fëmija mëson ta fshehë zemërimin, të buzëqeshë për të shmangur konfliktin, të heshtë për të mos shqetësuar askënd. Por kjo nuk është pjekuri, është mbijetesë emocionale. Dhe kur mbijetesën e vendosim në zemër të fëmijërisë, e humbim thelbin e saj.

Zhvillimi emocional kërkon siguri. Kërkon një mjedis ku fëmija të ndiejë se është i mirëpritur në çfarëdo gjendje që ndodhet, ku emocionet nuk duhen fshehur, por kuptuar. Kërkon të ndiejë edhe kur bota është e pasigurt, ai vetë nuk është vetëm. Kur kjo siguri mungon, fëmija jo vetëm që e ndjen veten të papërshtatshëm, por shpesh fillon ta përjetojë veten si barrë. Ai ndalet së eksploruari, dhe fillon të ruhet nga vetja.

Përballë kësaj, nuk mjafton të kërkojmë nga fëmijët të jenë të fortë, të përshtaten, të bëhen “të rritur të vegjël”. Duhet të pyesim veten: a jemi ne mjaftueshëm të pranishëm për t’u ofruar atyre një ndjenjë sigurie? A jemi ne të gatshëm t’i shohim ata përtej sjelljes, të lexojmë çfarë ndodh pas heshtjes së tyre apo pas nervozizmit të papritur?

Në një botë që lëkundet, fëmijët kanë nevojë për pika të qëndrueshme. Këto nuk janë gjithmonë zgjidhje konkrete apo mbrojtje absolute nga vështirësitë. Shpesh, janë vetëm njerëz të pranishëm, të butë në qasje, të qëndrueshëm në ndjenjë. Janë fjalët që nuk i lëndojnë, por i mbështesin. Janë gjestet e vogla që përsëriten çdo ditë, që nguliten në kujtesë si përvoja të sigurisë emocionale.

Fëmijët nuk kanë nevojë për përsosmëri. Ata kanë nevojë për ndjeshmëri. Kanë nevojë të dinë se edhe nëse gjithçka jashtë tyre është e paqartë, dikush është aty për ta, pa ngut, pa kërkesa të mëdha, pa gjykim. Në këtë pranueshmëri, nis rikthimi i besimit dhe formimi i një themeli emocional të qëndrueshëm.

Ndoshta nuk kemi fuqinë t’i largojmë fëmijët nga çdo pasiguri që sjell koha në të cilën jetojnë. Por kemi mundësinë t’u mësojmë se edhe përballë pasigurive, ata nuk janë vetëm. Se mund të ndihen të parë, të dëgjuar dhe të mbështetur. E pikërisht kjo përvojë, ndjenja se ka dikë që qëndron pranë tyre me butësi dhe qëndrueshmëri, është ajo që bën dallimin mes një fëmije që thjesht mbijeton dhe një fëmije që vërtet rritet./QendraPress/